Hugo Kołłątaj – życie i działalność twórcy Konstytucji 3 Maja

3 maja każdego roku, celebrujemy jedno z najważniejszych świąt narodowych – rocznicę uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji. Pierwszej nie tylko w Polsce, ale i w całej Europie. Bardzo ważną rolę w jej powstaniu odegrał Hugo Kołłątaj. Kim dokładniej był i dlaczego do dziś kultywuje się pamięć o tej postaci? Dowiedz się więcej!

Konstytucja 3 Maja i jej rola w historii Polski

Konstytucja III Maja została uchwalona w wyjątkowo trudnym momencie, kiedy de facto toczyła się walka o zachowanie niepodległości naszego kraju. Byliśmy już po pierwszym rozbiorze, w wyniku którego Rzeczpospolita straciła lwią część swoich ziem. Część elity opowiadała się za pozostaniem pod protektoratem rosyjskim, a druga strona szukała sposobów na uniezależnienie państwa. Tak powstało nieformalne stowarzyszenie polityków, zwane Stronnictwem Patriotycznym. Zdaniem jego przedstawicieli jedyną szansą na uniknięcie jeszcze większego interwencjonizmu rosyjskiego była likwidacja liberum veto, wolnej elekcji oraz Rady Nieustającej.

Szansą na wprowadzenie tych zmian był Sejm Wielki odbywający się w latach 1788-1792. Caryca Katarzyna II była wówczas zajęta konfliktem z Imperium Osmańskim, co wykorzystano do zdobycia przewagi. O tym, jaką walkę stoczyło wówczas Stronnictwo Patriotyczne, dokładniej dowiesz się z tego artykułu.

Pewne jest jedno: data 3 maja 1791 roku ma wymiar symboliczny. I choć uchwalenie konstytucji nie powstrzymało zaborów, jest świadectwem nieustającego patriotyzmu wielkich Polaków.

Hugo Kołłątaj – współtwórca Konstytucji 3 Maja

Nad treścią Konstytucji 3 Maja oraz jej założeniami pracowało wielu członków Stronnictwa Narodowego. Jednym z najważniejszych był Hugo Kołłątaj. Był nie tylko politykiem, ale również pisarzem, satyrykiem oraz historykiem i katolickim prezbiterem.

W latach 1782-1786 Kołłątaj był rektorem Szkoły Głównej Koronnej, a później referendarzem wielkim litewskim i podkanclerzym koronnym. To właśnie on wysunął najważniejsze postulaty majowej konstytucji, które zadecydowały o ostatecznym kształcie dokumentu. Za sprawą Kołłątaja znalazły się w nim zapisy o:

• przyznaniu większych praw mieszczanom,
• uwłaszczeniu chłopów,
• ograniczeniu wpływu magnaterii,
• zmianach w systemie opodatkowania,
• zniesieniu liberum veto dla szlachty,
• przywróceniu dziedziczności tronu polskiego.

Jego zasługi, do dziś są uznawane za kluczowy wkład w rozwój nowoczesnego społeczeństwa polskiego. Został upamiętniony m.in. licznymi pomnikami – popiersie Kołłątaja można znaleźć m.in., na dziedzińcu Collegium Kołłątaja w Krakowie. Na pamiątkę jego wkładu w stworzenie Konstytucji 3 Maja, został wydany specjalny medal kolekcjonerski, dostępny w Skarbnicy Narodowej. Medal przedstawia wizerunek Kołłątaja oraz Józefa Potockiego – dwóch twórców Konstytucji 3 Maja. Numizmat jest platerowany dwubarwnym złotem i ma okazały rozmiar (średnica 45 mm). Z uwagi na limitowany, niski nakład (tylko 10 000 kompletnych kolekcji), warto się pospieszyć z decyzją o nabyciu całego zestawu i dołączeniu go do swoich zbiorów.

Sprawdź też inne medale i monety dostępne w Skarbnicy Narodowej – każdy numizmat niesie za sobą niezwykłą historię wartą poznania.