Najważniejsze daty w historii polskiego mennictwa
Historia polskiego mennictwa sięga początków państwowości polskiej. Jej odkrywanie jest pasjonujące nie tylko dla miłośnika dawnych dziejów, ale i symboli, a przede wszystkim monet i medali. Przygotowaliśmy dla Ciebie kalendarium najważniejszych wydarzeń w historii narodowego mennictwa. Sprawdź, czy znałeś je wszystkie!
- Najstarsze polskie monety – denary Mieszka I (X w.)
Datuje się je mniej więcej na okres między 970 a 992 rokiem. Były to srebrne monety, na których awersie znajdował się uproszczony wizerunek świątyni z krzyżem i inskrypcja MTLZCO (łacińska wersja imienia zapisu imienia „Mieszko”), a na rewersie krzyżyk. To jeden z pierwszych symboli legitymizujących władzę pierwszego Piasta rządzącego Polską.
- XI w. – denar „Princes Polonie”
Zwany też denarem Bolesława Chrobrego. Jedna z najważniejszych monet w historii Polski, z rysunkiem pawia na awersie (wielu badaczy uznaje, że jest to orzeł, choć nie brak zwolenników tezy o gołębiu) i napisem „Princes Polonie”. To pierwszy w historii zapis nazwy naszego kraju!
- XI w. – Renovatio Monetae za panowania Bolesława Szczodrego
Przyjmuje się, że po śmierci Bolesława Chrobrego w mennictwie polskim zapanował zastój, który trwał aż do objęcia tronu przez Bolesława Szczodrego. Król sprowadził do Polski niemieckich mincerzy, a bicie monet nabrało bardziej zorganizowanego charakteru. Przeprowadzono też (popularną w średniowieczu) reemisję polskich denarów (stare denary zostały zastąpione przez nowe mniejsze).
- XI/XII w. – pierwsza moneta prywatna – denar Sieciecha
Palatyn Sieciech był najpotężniejszym człowiekiem na ziemiach polskich w czasie panowania króla Władysława Hermana. To właśnie on, jako pierwszy w historii, wybił własną monetę prywatną – denar Sieciecha. Był produkowany prawdopodobnie w dwóch należących do niego mennicach – w Kruszwicy oraz pod Krakowem. Znalazł się na niej polski zapis imienia wojewody – ZETECH, uznawany za drugi najstarszy zabytek języka polskiego.
- XII w. – pierwsze brakteaty za panowania Bolesława Krzywoustego
Za panowania Bolesława Krzywoustego powstały pierwsze brakteaty, a więc cienkie blaszki bite jednostronnie o relatywnie małej wartości.
- XIV w. – pierwsza złota moneta polska – Floren Władysława Łokietka
Nazywany też Aureus polonus i dukatem Łokietka. Wybity w 1330 roku. Choć nie odegrał większej roli w obrocie, był pierwszą od czasów Mieszka Starego monetą o ogólnopolskim charakterze.
- XIV w. – grosz krakowski
Srebrna emisja bita za czasów Kazimierza Wielkiego, obecnie bardzo cenna moneta dla każdego numizmatyka. Zachowało się tylko ok. 50 egzemplarzy!
- 1528 r. – reforma mennicza Zygmunta Starego
Król Zygmunt I Stary doprowadził do ujednolicenia systemu monetarnego na ziemiach polskich i wprowadził siedem ordynacji menniczych, w oparciu o które powstał spójny i zrozumiały system.
- 1580 r. – ordynacja monetarna Stefana Batorego
Wprowadziła polsko-litewską unię monetarną i nowy system monetarny.
- 1621 r. – moneta o nominale 100 dukatów Zygmunta III Wazy
To największa i najdroższa polska moneta dukatowa wszechczasów, obecnie uznawana za białego kruka numizmatyki.
- 1663 r. – tymf Jana Kazimierza
Pierwsza polska moneta złotowa. Zapamiętany głównie dlatego, że to znany z przysłowia przykład „psucia monet”, które bito ze stopu srebra z miedzią, obniżając ich wartość.
- 1766 r. – powołanie Mennicy Warszawskiej
Miało to miejsce za czasów króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W okresie panowania władcy nastąpiła również ostatnia reforma monetarna Królestwa Polski.
- 1924 r. – rozpoczęcie działalności Mennicy Państwowej
Powróciła do pracy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i burzliwym okresie ujednolicania walut obowiązujących na ziemiach polskich.
- 1990 r. – ponowne rozpoczęcie bicia monet z Orłem w koronie
Stało się możliwe po zmiany ustroju na demokratyczny i powołaniu do życia III RP.