Zygmunt III Waza – jakich osiągnieć dokonał, będąc królem Polski?
Szwedzka dynastia Wazów panowała na polskim tronie przez ponad 80 lat. Jej pierwszym przedstawicielem był Zygmunt III Waza. Objął władzę po śmierci króla Stefana Batorego. To za jego czasów Polacy jedyny raz w historii zdobyli Moskwę. Jakim był królem i jak wyglądał okres jego panowania? Zobacz!
Kim był Zygmunt III Waza?
Zygmunt III Waza, a właściwie Sigismund, jak brzmiało jego imię w szwedzkiej wersji, był synem szwedzkiego króla Jana III Wazy i polskiej królewny, Katarzyny Jagiellonki. Był także wnukiem króla Zygmunta I Starego i królowej Bony. Dorastał na dworze szwedzkim, początkowo w niewoli – w zamku Gripsholm w okolicach Sztokholmu.
Na tron polski Zygmunt III Waza wstąpił w 1587 roku, wybrany przez szlachtę polską na drodze wolnej elekcji. Koronacja nastąpiła w katedrze na Wawelu 27 grudnia 1587 roku. Sama wolna elekcja odbyła się w atmosferze sporu, ponieważ część rodów opowiadała się za wyborem kandydata z rodu Habsburgów, w tle toczył się też spór o Inflanty. Po koronacji Zygmunta III Wazy miał jeszcze miejsce konflikt zbrojny – austriackie wojsko Maksymiliana III Habsburga, roszczącego sobie prawo do tronu, oblegały Kraków. Zostały jednak pokonane przez hetmana Jana Zamoyskiego, a spór zakończył się porozumieniem z cesarstwem austriackim.
Zygmunt III Waza w latach 1592-1599 był również królem Szwecji, jednak utracił władzę na rzecz Karola IX Wazy.
Jakim królem był Zygmunt III Waza?
Trudno jest ocenić jednoznacznie lata panowania Zygmunta III Wazy. Z jednej strony to właśnie za jego czasów Polska znacząco poszerzyła swoje granice, osiągając największą powierzchnię w historii – osiągnęła ona aż 1 mln km2, a w ramach terytorium Rzeczpospolitej Obojga Narodów znalazła się także, na krótko, Moskwa.
Z drugiej strony, Zygmunt III Waza był silnie skonfliktowany ze szlachtą – między innymi z uwagi na podejście do innowierców. Król był zwolennikiem kontrreformacji i promowania religii katolickiej. W jego czasach doszło m.in. do zawarcia unii brzeskiej, w wyniku której część kościoła prawosławnego została podporządkowana papieżowi. Choć idea przyświecająca królowi mogła być słuszna, w efekcie unia doprowadziła do pogłębienia konfliktu.
Zygmunt III Waza panował na tronie Polski aż do śmierci. Zmarł na udar mózgu 30 kwietnia 1632 roku. Został pochowany w katedrze na Wawelu. Jego następcą został mianowany przez sejm elekcyjny starszy syn – Władysław IV.
Półtorak Zygmunta III Wazy – świadectwo polskiego złotego wieku
Za czasów Zygmunta III Wazy różne rodzaje monet bito w kilkunastu mennicach na terenach polskiego imperium. Były to zarówno srebrne denary i grosze, jak i złote dukaty o bardzo wyrafinowanym stemplu. Jedną z najciekawszych monet jest półtorak koronny Zygmunta III Wazy – oryginalne monety są dzisiaj nie lada gratką dla kolekcjonerów, zwłaszcza że nadal można je znaleźć na rynku numizmatycznym. Są dostępne również w ofercie Skarbnicy Narodowej. Jeśli interesują Cię historyczne numizmaty, sprawdź katalog Skarbnicy Narodowej również w poszukiwaniu innych perełek. Możesz w nim znaleźć, np. złotą replikę 100 dukatów Zygmunta III Wazy z 1621 roku. To ciekawy sposób na spojrzenie na dawne dzieje z nowej perspektywy.
