Bitwa pod Węgrowem – historia polskich Termopili

Historia Polski jest pełna aktów heroizmu, bohaterskich czynów i poświęcenia walczących na polu bitwy – takie też było Powstanie Styczniowe. W latach 60. XIX wieku Polacy wystąpili przeciw okupantowi rosyjskiemu. To właśnie wtedy rozegrała się zwycięska bitwa pod Węgrowem, o której głośno było nie tylko na ziemiach polskich znajdujących się pod zaborami, ale i w Europie.

Co wydarzyło się pod Węgrowem?

Do bitwy tej doszło 3 lutego 1863 roku. Dowodził niej Władysław Jabłonowski („Genueńczyk”) i Jan Matliński („Sokół”), którym udało się zgromadzić ponad 3000 powstańców gotowych do walki. Wśród nich znajdowało się około 1000 kosynierów pod dowództwem Władysława Jabłonowskiego – był to oddział uzbrojony jedynie w przerobione kosy gospodarskie.

Tuż po tym jak dowódcy rozbili obóz pod Węgrowem, garnizon rosyjski przebywający w Siedlcach zaplanował odzyskanie Węgrowa. Pod miasto przybyło około 1000 żołnierzy wroga, którzy mieli do dyspozycji armaty. Węgrowo zostało otoczone przez nieprzyjaciela i wkrótce miało znaleźć się pod obstrzałem. Jednak przeszkodzili temu bohaterscy kosynierzy. Ten słabo uzbrojony oddział zaatakował rosyjskie armaty – wrogowie musieli wycofać się spod miasta. Tym samym z Węgrowa mogli wydostać się polscy powstańcy.

Szturm na armaty był aktem bohaterstwa – według danych historyków zginęło wtedy aż 128 walczących. Jednak dzięki ich poświęceniu miasto mogło bezpiecznie opuścić dwa tysiące powstańców, którzy dalej walczyli o uwolnienie spod zaborów.

Bitwa, o której było głośno w całej Europie

Termin „polskie Termopile” odnosi się do walk, starć z wrogiem, które wymagały podjęcia dramatycznych decyzji i heroicznych działań. Taka właśnie była bitwa pod Termopilami stoczona w 480 r. p.n.e., podczas której Spartanie desperacko bronili się przed Persami.

Wieści o bohaterskiej walce kosynierów szybko rozeszły się po Europie. Stała się ona inspiracją dla francuskiego poety Augusta Barbiera. W marcu 1863 roku napisał on utwór Atak pod Węgrowem, w którym porównał polski oddział uzbrojony w kosy do Spartan, a samą bitwę nazwał „polskimi Termopilami”.

Również rodzimi poeci upamiętnili odwagę i poświęcenie powstańców. Zrobił to Cyprian Kamil Norwid w wierszu Vanitas – on także porównał Węgrowo do Termopili. Bitwie tej jest poświęcony też utwór Marii Konopnickiej napisany w 1904 roku – Bój pod Węgrowem.

Pamięć o bitwie pod Węgrowem

Atak kosynierów upamiętnia kamień z napisem umieszczony na miejscu bitwy. Uhonorowaniem męstwa i odwagi walczących jest również kolekcjonerska srebrna moneta – Bitwa pod Węgrowem. Na jej awersie znajduje się wizerunek Ateny, czyli bogini mądrości i sprawiedliwej wojny. Rewers numizmatu przedstawia walkę powstańców. Ta moneta Narodowego Banku Polskiego ma nominał 20 zł, została wybita stemplem lustrzanym i powstała ze srebra wysokiej próby 925/1000.

Pamiątkowy medal, moneta złota czy ze srebra to nie tylko gratka dla kolekcjonerów, ale też najlepszy sposób na upamiętnienie najważniejszych wydarzeń z historii Polski. Przyjrzyj się ofercie Skarbnicy Narodowej i wybierz numizmat, który stanie się perełką w Twojej kolekcji!