Monety lokalne. Przegląd najciekawszych projektów związanych z miastami Polski
Choć monety, zasadniczo, były uniwersalnym środkiem płatniczym, obowiązującym na terenie całego kraju, bito je również lokalnie. Przykładów w historii można znaleźć wiele, zarówno gdy chodzi o monety obiegowe, jak i monety kolekcjonerskie. Interesuje Cię numizmatyka właśnie w tej odsłonie? Oto kilka inspiracji dotyczących projektów związanych z miastami Polski.
Na początek warto wyjaśnić, czym w ogóle był pieniądz lokalny i jak funkcjonuje dzisiaj. Na przestrzeni historii często zdarzało się, że miasta – także polskie – wybijały własne złote czy srebrne monety lub drukowały swoje banknoty. Na określonym obszarze – zazwyczaj samego miasta i jego okolic – mogły one funkcjonować podobnie jak ogólnie używane pieniądze. Przyjmowali je lokalni handlarze i rzemieślnicy. Tak działo się między innymi w Poznaniu czy Gdańsku, które to posiadały tzw. przywilej menniczy.
A jak sytuacja wygląda dzisiaj? Choć wydawać by się mogło, że tradycja wybijania dukatów lokalnych (bo tym mianem najczęściej określa się takie numizmaty) zanika, jest zupełnie inaczej. Tradycje mennicze odżywają w dużych miastach, ale… już z inną intencją.
Po co bije się dzisiaj dukaty lokalne?
Pieniądze lokalne, które są bite przez profesjonalne mennice na zamówienie miast, nie powstają już, aby służyły głównie jako środki płatnicze. Choć zdarza się, że można „zapłacić” nimi np. podczas festynów organizowanych na jubileusz miasta, głównym celem ich powstania jest promocja miasta. Można je więc potraktować jako monety kolekcjonerskie o walorach reklamowych.
Takie dukaty lokalne, podobnie jak np. srebrne medale i inne numizmaty okolicznościowe, są np.:
- wręczane ważnym osobistościom podczas kluczowych wydarzeń kulturalnych w mieście,
- rozdawane mieszkańcom dla upamiętnienia jakiejś rocznicy,
- przeznaczane na aukcje i licytacje, z których dochód jest przeznaczany na cele charytatywne.
Warto pamiętać, że choć takie pieniądze lokalne nie mają dzisiaj mocy nabywczej, większość z nich do małe dzieła sztuki użytkowej. Są więc wykonane z inspiracji symboliką typową dla danego miasta, a w związku z tym zainteresują tych, których pasją jest polska numizmatyka.
Najciekawsze dukaty lokalne w Polsce
Dukaty lokalne zostały na przestrzeni lat wybite przez wiele miast polskich. Na szczególną uwagę zasługują np.:
- poznańskie Rogale Marcińskie – z charakterystycznymi, słynnymi rogalami na awersie, wybite m.in. w 2012 roku,
- radomskie Iskry i Migi – związane z lotniczą historią regionu,
- olsztyńskie Dukaty Kopernika – wyemitowane w 2009 roku,
- Czterech Mężów z Lidzbarka Warmińskiego – wyemitowane z okazji 700-lecia nadania miastu praw miejskich.
To tylko kilka spośród dziesiątek przykładów. Ich lista z biegiem lat będzie się poszerzać, ponieważ miasta polskie coraz chętniej sięgają do tradycji menniczych. Warto więc przyglądać się tym nowym monetom i żetonom – to doskonałe świadectwo historii i tożsamości lokalnej.